https://zbiory.mnk.pl/pl/wyniki-wyszuki ... log/252282
Prochownica po Mikołaju Sieniawskim (hetmanie polnym koronnym)
Data powstania: XVII wiek
Miejsce powstania / znalezienia: Turcja
Rodzaj: prochownica/ rożek do prochu/ róg do prochu, oporządzenie strzeleckie
Wymiary: szerokość: u podstawy: 7.7 cm, długość: 22.5; taśmy: ok. 73,0 cm
Technika: złocenie, cyzelowanie, rytowanie, kameryzacja (jaspis, turkusy), inkrustacja
Tworzywo: nić metalowa złota, jedwab, turkus, jaspis, stal, srebro, róg (bawoli)
Nr inw.: MNK XIV-346
Prochownica płaska o półksiężycowatym kształcie z szaro-czarnego bawolego rogu. Oprawna w srebro złocone i cyzelowane, bogato sadzone turkusikami. Po stronie zewnętrznej pośrodku, na jaśniejszym tle, duży medalion jaspisowy z inkrustowanym złotym drutem wzorem wici roślinnej i turkusami w oprawach. Po drugiej stronie, ciemniejszej, fantazyjnie wykrojona ozdoba z czterema turkusikami Okucie szyjki ośmioboczne, wypełnione w polach płaskim wzorem geometrycznym z turkusikami, na obniżonym, punktowanym tle. Okucie stopki prochownicy o brzegach fantazyjnie wyciętych, zdobione wzorami arabeskowymi, z turkusami, na obniżonym, punktowanym tle. Dolna krawędź obwiedziona turkusikami w oprawach. Zatyczka, rodzaj dźwigni o długim ramieniu osadzonej na zawiasie, zamocowana do grzbietu okuciem zdobionym jak stopka. Ramię oparte na żelaznym pręcie również złocone, w części górnej złożone z szeregu guzów wysadzanych niebieskimi i zielonymi turkusikami. Samo zamknięcie w postaci wypukłej tarczy, wysadzonej turkusikami. Do dwóch kółeczek przy dźwigni przywiązano dwa odcinki taśmy karmazynowej wykonanej z jedwabnych sznurków, połączonych ozdobnymi nakładkami ze złoconych nici (zestawami kuleczek, węzłów, tworzących dwa występujące na przemian wzory), ujętych w podobnie wykonaną dużą przesuwną obrączkę i zakończonych czterema efektownymi wisiorkami ze srebrnych pozłacanych nici.
Przy dźwigni zawieszona na kółku srebrna, złocona obrączka puławska, z napisem: „Mikołaja Sieniawskiego który był pod Wiedniem z kr. Janem.” Prawdopodobnie jest to zdobycz z pod Wiednia.
Mikołaj Hieronim Sieniawski (1645–1683) – chorąży wielki koronny od 1668 roku, marszałek nadworny koronny od 1674 roku. W 1682 roku został hetmanem polnym koronnym. Bliski współpracownik króla Jana III Sobieskiego, brał udział w jego kampaniach takich jak: Podhajce, Chocim, Wiedeń. Zmarł wkrótce po wiedeńskiej wiktorii, w czasie powrotu do kraju.
Piękny okaz wiedeńskiej zdobyczy z 1683 roku. Znakomite dzieło tureckich rzemieślników. Prochownica z szaro-czarnego bawolego rogu, oprawna na w srebro złocone i cyzelowane, z medalionem jaspisowym z inkrustowanym złotym drutem ornamentem wici roślinnej i turkusami w oprawach. W Turcji turkus, pochodzący zresztą z Persji, był kamieniem przynoszącym szczęście i sukces, szczególnie w wojnach. Zachowała się nawet taśma karmazynowa z jedwabnych sznurków, przeznaczona do zawieszenia prochownicy na ramieniu. Przy prochownicy znajduje się srebrna złocona obrączka puławska z napisem: "Mikołaja Sieniawskiego, który był pod Wiedniem z kr. Janem".
Zdzisław Żygulski jun.
